معرفت نفس از دیدگاه کشف الاسرار و لطایف الاشارات

پایان نامه پیش رو جستاری است درباره" معرفت نفس" خصوصا از دیدگاه دو کتاب تفسیری عرفانی"کشف الاسرار" و "الطایف الاشارات" این مجموعه در 5 فصل تدوین گردیده،در فصل اول و دوم سعی شده موضوع معرفت و نفس و در نهایت معرفت نفس از دیدگاه منابع اسلامی و فلاسفه و عرفا به طور اجمال معرفی شود.فصل سوم به موضوع معرفت نفس از دیدگاه کشف الاسرار میبدی اختصاص یافته است.فصل چهارم موضوع معرفت نفس را از دیدگاه لطایف الاشارات بررسی کرده است و در فصل پنجم مقایسه بین این دو تفسیر بیان شده است. میبدی کشف الاسرار را بر اساس تفسیر عرفانی از خواجه عبدالله انصاری نگاشته است.نفس مطمئنه راکمال معرفت نفس می داند و معتقد است برای رسیدن به این کمال الانقطاع باید از بند های نفس اماره و مکاره و سحاره گذشت تا به نفس مطمئنه که وادی امن الهی است،رسید.خواجه قشیری به مراتب نفس معتقد نیست و بر آن است بگوید برای مومن نفسی وجود ندارد و چون به مصداق آیه ی شریفه "ان الله اشتری من المومنین انفسهم" خداوند نفس مومن را خریده و نزد او به ودیعت گذاشته است پس حقی در نفسش ندارد و باید حق امانت را رعایت کند.قشیری همچنین روح و نفس را مثل ملایکه و شیاطین از اجسام لطیف می داند با این تفاوت که قلبو روح محل اوصاف پسندیده و نفس محل اوصاف ناپسند می باشد.وی نفس مطمئنه را روح آرامش یافته می داند که با معرفت و ذکر خدا به دست می آید و به بهشت اشاره می کند.میبدی و خواجه قشیری هر دو در مورد راه های رسیدن به کمال معرفت نفس مثل ذکر،تقوی،محاسبه و مراقبه اتفاق نظر دارند و در بیان این موضوعات از تاویل های زیبا و لطیفی بهره جسته اند که بیشتر انها به راه های سیرو سلوک صوفیانه و اصطلاحات آنان اشاره می کند.سالک در راه سیر و سلوک برای رسیدن به مراتب عالی تر حجاب هایی که در برابرش می بیند(اعم از حجب نورانی و حجب ظلمانی)،پاره کند.باشد که دیده دل به معدن عظمت الهی وصل شود.نتیجه تحقیق و بررسی در این دو تفسیر،انسان را به پیمودن راه های رسیدن به کمال معرفت نفس ترغیب و تشویق می کند تنها نقصانی احساس شد،عدم معرفت اهل بیت و ائمه اطهار در این دو تفسیر بود،زیرا شیعه معتقد است معرفت معرفت حقیقی بدون معرفت به ولایت و اهل بیت محقق نخواهد شد.بنابراین سعی شد با مدد از کتب تفسیری شیعه مثل المیزان و همچنین ادعیه معصومین و رهنمودهای علمایی مثل علامه طباطبایی و علامه حسن زاده رنگ و بوی ولایی به این ره آورد داده شود. کلید واژه ها:معرفت،نفس،کشف الاسرار،لطایف الاشارات،میبدی،خواجه قشیری،حواجه عبدالله انصاری